ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΛΕΣΧΕΣ - ΟΜΑΔΕΣ ΨΥΧΑΓΩΓΙΑΣ ΓΙΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΑΥΤΙΣΜΟ

Γράφει η Πολυξένη Κουραστή, Ψυχολόγος

1. Τι είναι η Κοινωνική Λέσχη/Ομάδα Ψυχαγωγίας;

Η Κοινωνική Λέσχη/Ομάδα Ψυχαγωγίας είναι μία ομαδική-κοινωνική δραστηριότητα στη διάρκεια της οποίας τα άτομα με ΔΑΦ έρχονται σε βιωματική επαφή με το κοινωνικό περιβάλλον. Μέσα στο ασφαλές πλαίσιο της Κοινωνικής Λέσχης τα άτομα με ΔΑΦ μπορούν να εξασκήσουν ήδη κατεκτημένες κοινωνικές δεξιότητες και να αναπτύξουν νέες, να γενικεύσουν δεξιότητες που έχουν κατακτήσει στις ατομικές τους θεραπείες.

2. Ποια είναι τα οφέλη μιας Κοινωνικής Λέσχης/Ομάδας Ψυχαγωγίας για τα άτομα με ΔΑΦ;

Τα άτομα με ΔΑΦ παρουσιάζουν δυσκολίες στην επικοινωνία – λεκτική και εξωλεκτική - και δυσκολίες στην κοινωνική αλληλεπίδραση. Πολύ συχνά εμφανίζουν έλλειψη φαντασίας και δυσκολία στην ευελιξία της σκέψης με αποτέλεσμα να έχουν ένα μειωμένο εύρος ενδιαφερόντων. Επιπρόσθετα, μπορεί να εμφανίζουν ιδιαιτερότητες στην αντίληψη και επεξεργασία των ερεθισμάτων (οπτικών, απτικών, ακουστικών) από το εξωτερικό περιβάλλον. Οι ιδιαιτερότητες αυτές πολλές φορές οδηγούν τα άτομα αυτά να έχουν μειωμένο κίνητρο για κοινωνικές σχέσεις. Ακόμα και όταν ένα άτομο με ΔΑΦ παρουσιάζει κοινωνικό κίνητρο, συχνά αποθαρρύνεται λόγω προηγούμενων αποτυχημένων προσπαθειών για κοινωνική αλληλεπίδραση, γεγονός που οδηγεί σε αρνητικά συναισθήματα.

Μέσα από τη συμμετοχή του σε μια Κοινωνική Λέσχη/Ομάδα Ψυχαγωγίας το άτομο με ΔΑΦ αποκτά νέες κοινωνικές δεξιότητες και τις εξασκεί, μαθαίνει να ρυθμίζει τη συμπεριφορά του και να διαχειρίζεται τα συναισθήματα του με τρόπο λειτουργικό, γίνεται πιο αυτόνομο, ψυχαγωγείται, αναπτύσσει κοινωνικές σχέσεις, εμπλουτίζει τα ενδιαφέροντα του μέσα από την επαφή με την κοινότητα, επιτυγχάνει την ένταξη στην ομάδα συνομηλίκων και την αποδοχή τους και τέλος αποκτά μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση.

3. Ποια άτομα με αυτισμό μπορούν να συμμετάσχουν σε μια Κοινωνική Λέσχη/Ομάδα Ψυχαγωγίας;

Σε μια Κοινωνική Λέσχη/Ομάδα Ψυχαγωγίας μπορούν να συμμετάσχουν άτομα με ΔΑΦ όλων των ηλικιών και επιπέδων λειτουργικότητας, αρκεί να πληρούν τις παρακάτω προϋποθέσεις:

Α. να είναι σε θέση να ακολουθούν οδηγίες

Β. να μπορούν να βρίσκονται σε ένα χώρο μαζί με άλλους για αρκετό χρονικό διάστημα

Γ. να είναι σε θέση να παραμείνουν σε μια δραστηριότητα για τουλάχιστον 10 λεπτά

Δ. να μην παρουσιάζουν συμπεριφορές που προβληματίζουν.

Οι Κοινωνικές Λέσχες ενδείκνυνται κυρίως για άτομα χαμηλής και μέσης λειτουργικότητας, ενώ οι Ομάδες Ψυχαγωγίας αφορούν κυρίως άτομα υψηλής λειτουργικότητας.

4. Ποια είναι η διαδικασία ένταξης σε μια Κοινωνική Λέσχη/Ομάδα Ψυχαγωγίας;

Για να ενταχθεί ένα άτομο με ΔΑΦ σε μια Κοινωνική Λέσχη/Ομάδα Ψυχαγωγίας χρειάζεται να περάσει από μια σύντομη διαδικασία αξιολόγησης κατά την οποία ο συντονιστής της Λέσχης/Ομάδας αναζητά πληροφορίες που αφορούν τις δεξιότητες του ατόμου, τις προτιμήσεις και τις επιθυμίες του, τα επικοινωνιακά του μέσα, τυχόν αισθητηριακές ιδιαιτερότητες και συμπεριφορές που προβληματίζουν. Η αξιολόγηση επιτυγχάνεται μέσα από κλινική παρατήρηση/συνέντευξη, πληροφορίες από το οικογενειακό περιβάλλον και συνεργασία με τους θεραπευτές του ατόμου.

5. Ποιος είναι ο τρόπος λειτουργίας μιας Κοινωνικής Λέσχης/Ομάδας Ψυχαγωγίας;

Σε  μια Κοινωνική Λέσχη/Ομάδα Ψυχαγωγίας οι υποψήφιοι ομαδοποιούνται ανάλογα με το επίπεδο λειτουργικότητας τους, την ηλικία, τις δεξιότητες και τα ενδιαφέροντα τους.

Η Κοινωνική Λέσχη έχει σταθερή μέρα και ώρα διεξαγωγής και διεξάγεται σε εβδομαδιαία βάση. Η ομάδα αποτελείται από 3 ως 6 μέλη και συνήθως έχει διάρκεια 2 ώρες. Οι συναντήσεις μπορεί να γίνονται σε εσωτερικό χώρο ή στην κοινότητα ανάλογα με το επίπεδο λειτουργικότητας των μελών και τις προτιμήσεις τους.

Η Ομάδα Ψυχαγωγίας αφορά κυρίως άτομα με ΔΑΦ υψηλής λειτουργικότητας και έχει ένα πιο χαλαρό πλαίσιο λειτουργίας. Η ομάδα αποτελείται από 3-6 μέλη, οι συναντήσεις γίνονται 1 -2 φορές το μήνα και η διάρκεια τους εξαρτάται από την δραστηριότητα που επιλέγεται κάθε φορά. Οι δραστηριότητες επιλέγονται με τρόπο συλλογικό λαμβάνοντας υπόψη τις προτιμήσεις και επιθυμίες των μελών της ομάδας και αφορούν κυρίως εξόδους στην κοινότητα.

Οι Κοινωνικές Λέσχες/Ομάδες Ψυχαγωγίας συντονίζονται πάντα από 2 θεραπευτές. Ο κύριος συντονιστής χρειάζεται να είναι ένας θεραπευτής με εκτενή γνώση και εμπειρία στις ΔΑΦ. Ο βοηθός του χρειάζεται να έχει μια σχετική γνώση πάνω στις ΔΑΦ και μπορεί να είναι ένας σπουδαστής ή εθελοντής.