Ορισμός - ανάγκες ατόμων στο Φάσμα του Αυτισμού
Οι Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ) εντάσσονται στις Διαταραχές της Ανάπτυξης. Τα άτομα με ΔΑΦ εμφανίζουν δυσκολίες στην κοινωνική συναλλαγή, στη λεκτική και μη λεκτική επικοινωνία και επαναλαμβανόμενες - στερεοτυπικές συμπεριφορές η/και κινήσεις. Η εικόνα παρουσιάζεται με ποικίλες μορφές, όσον αφορά στη βαρύτητα των δυσκολιών.
Πρόκειται για διαταραχές πολυπαραγοντικής αιτιολογίας η οποία, μέχρι και σήμερα, δεν προσδιορίζεται σαφώς, η δε διάγνωσή τους βασίζεται σε κλινικά κριτήρια σύμφωνα με τη Διεθνή Ταξινόμηση των Νοσημάτων του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ICD-10 ή με την Ταξινόμηση των Ψυχικών νόσων της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρίας – DSM-5. Δεδομένης της πολυπαραγοντικής και μη σαφώς ορισμένης αιτιολογίας τους, δεν υπάρχει μέχρι τώρα ριζική ή/και αιτιολογική θεραπεία. Η συχνότητα εμφάνισης των Διαταραχών Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ), εκτιμάται στις πρόσφατες μελέτες από 1/67 έως 1/100 στο γενικό πληθυσμό, συχνότερα σε αγόρια σε σχέση με τα κορίτσια ( 4 -5/1).
Η εικόνα των ατόμων με ΔΑΦ ποικίλλει εξαιρετικά ως προς τη βαρύτητα των δυσκολιών και τη λειτουργικότητα: τα άτομα με ΔΑΦ μπορεί να είναι από εξαιρετικά προικισμένα έως και να χρειάζονται σημαντική και συνεχή υποστήριξη για τη διαβίωση και τη συμμετοχή τους στο κοινωνικό σύνολο. Ανάλογα μπορεί να ποικίλλουν οι νοητικές και μαθησιακές τους δυνατότητες. Με βάση συγκεκριμένα κλινικά χαρακτηριστικά κατατάσσονται ως προς τη λειτουργικότητα σε χαμηλής, μέσης και υψηλής.
Κλινικά ευρήματα της νόσου εμφανίζονται στη βρεφική και πρώιμη παιδική ηλικία. Νοητική στέρηση, επιληψία, διαταραχή ελλειμματικής προσοχής - υπερκινητικότητα (ΔΕΠΥ), ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, είναι μερικές μόνο από τις παθήσεις που συνυπάρχουν με τις ΔΑΦ σε συχνότητα υψηλότερη από το γενικό πληθυσμό. Επιπλέον, η εικόνα μεταβάλλεται ανάλογα με την ηλικία και τη φάση της ζωής του ατόμου, με αποτέλεσμα την ύπαρξη διαφορετικών και μεταβαλλόμενων αναγκών στη διάρκεια της ζωής των ατόμων με ΔΑΦ αλλά και των οικογενειών τους.
Η θεραπευτική παρέμβαση και αποκατάσταση για τα άτομα με ΔΑΦ είναι εξατομικευμένη, με στόχο την αξιοποίηση και προαγωγή των δεξιοτήτων που υπάρχουν και την αντιμετώπιση των δυσκολιών που εμφανίζονται σε διάφορους τομείς, όπως στο τομέα της κοινωνικής επικοινωνίας, στο συναισθηματικό τομέα, στην αντίληψη εαυτού, στις κοινωνικές δεξιότητες και στην ευελιξία σκέψης, χωρίς να αμελούνται και οι ανάγκες ψυχαγωγίας ή η ανάπτυξη αισθήματος ευεξίας.
Η φαρμακευτική αγωγή χορηγείται συμπτωματικά, όπου απαιτείται, με κύριο στόχο τον έλεγχο συγκεκριμένων κλινικών εκδηλώσεων.
Η ανάπτυξη της θεραπευτικής σχέσης με την οικογένεια και η υποστήριξη της είναι σημαντική, τόσο για την εξέλιξη του ατόμου με ΔΑΦ, όσο και για την ποιότητα ζωής, τη λειτουργικότητα της οικογένειας και τις σχέσεις μεταξύ των μελών της.
Οι θεραπευτικές παρεμβάσεις γίνονται από επαγγελματίες υγείας, ψυχικής υγείας και ειδικής αγωγής, ιδανικά στα πλαίσια διεπιστημονικής ομάδας η / και διεπιστημονικής συνεργασίας.
